De dynamiek tussen psychopaten en de neurotisch ingestelde mens werd me in de afgelopen 33 jaar in de Psychotherapiepraktijk zo zichtbaar.
In het kort concludeer ik dat psychologische praktijken of therapievormen die zich bezighouden met gevolgen van trauma, het zonder psychopaten veel en veel minder druk zouden hebben.
Dat iemand heel jong een trauma oploopt of met zich meedraagt kan iedereen overkomen.
Dat puur uit overleving er een impuls ontstaat om het gekwetste deel te beschermen komt op dát moment voort uit die automatische reflex vanuit het onbewuste. Wordt echter het oorspronkelijke trauma niet opgeheven, dmv dromen of een therapeutische interventie door ouders of therapeut, dan wordt het op den duur steeds inadequater wordende overlevingsgedrag een belemmering om goed te functioneren. Immers het verstoorde contact met zichzelf zal ook de verbinding met de buitenwereld verstoren. Alle mogelijke varianten van overlevingsgedrag worden in de vergelijkende neurosenleer beschreven en hoe de neurotisch disfunctionerende mens een (onbewust) doel kan worden van de mens met psychopatische kenmerken.
Nora Talma legde het mooi uit middels een simpele metafoor:
Een Neuroot is geneigd om te discussiëren over de uitkomst van een som dat 2×2 vier is, zodra de ander een ander antwoord heeft.
De psychopaat stelt gewoon dat twee maal twee 5 is en als je dat niet zo ziet stamp hij je in elkaar!
Natuurlijk is er vanuit het ene spectrum naar het andere een geleidende schaal.
De ergste psychopaten zijn bijvoorbeeld massamoordenaars zonder enig geweten, die belanden in tbs klinieken of gevangenissen.
Mensen, die lijden aan de ergste vormen van neuroses, belanden vaak in een disfunctionerende relatie of in ziekenhuizen.
De middengroep bestaat uit licht neurotische mensen en narcisten, die dagelijks met elkaar geconfronteerd worden in kantoren en winkels etc. Hierbij projecteert de narcist of sociopaat zijn ‘niet aan te kunnen’ emoties onbewust op de neuroot.
Als dit vaak gebeurt, raakt de neurotische mens uit balans en vraagt hulp bij een coach of hypnotherapeut om hiertegen bestand te leren zijn.
Mensen die lijden aan psychopathie, narcisme en zware vormen van borderline zijn overigens een contra-indicate gebleken voor hypnotherapie.
Deze narcistische of psychopathische mensen projecteren immers hun lasten op de andere neurotische groep.
Wil je wat dieper ingaan op deze materie? Hieronder is een bewerkte tekst van Frontnews over dit serieus zware onderwerp in onze maatschappij:
Copyright © 2023 vertaling door Fronews. (Toestemming tot gehele of gedeeltelijke verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven),
In de echte wereld zijn psychopaten en narcisten, zoals gezegd, een deel van de bevolking zonder een werkend geweten.
De overgrote meerderheid van ons, die wel een geweten heeft en ervan uitgaat dat het innerlijke leven van de meeste mensen grotendeels vergelijkbaar is met dat van ons, ziet niet wat deze vreemde mentale toestand inhoudt.
In The Sociopath Next Door laat Dr. Martha Stout, een klinisch psychologe die een groot deel van haar carrière aan dit onderwerp heeft gewijd, zien wat de afwezigheid van een geweten werkelijk betekent door haar lezers uit te nodigen deel te nemen aan deze oefening:
Stel je voor – als je kunt – dat je geen geweten hebt, überhaupt geen geweten, geen gevoelens van schuld of wroeging, wat je ook doet, geen beperkend gevoel van bezorgdheid over het welzijn van vreemden, vrienden of zelfs familieleden. Stelt u zich eens voor dat u zich in uw hele leven niet hoeft te schamen, ongeacht welke egoïstische, luie, schadelijke of immorele handeling u hebt verricht. En stel u voor dat het begrip verantwoordelijkheid u onbekend is, behalve als een last die anderen zonder meer lijken te aanvaarden, als goedgelovige dwazen. Voeg aan deze vreemde fantasie het vermogen toe om voor andere mensen te verbergen dat uw psychologische samenstelling radicaal verschilt van die van hen. Omdat iedereen eenvoudigweg aanneemt dat het geweten universeel is onder de mensen, is het verbergen van het feit dat u gewetenloos bent bijna moeiteloos. U wordt niet van uw verlangens afgehouden door schuld of schaamte, en u wordt door anderen nooit aangesproken op uw kilheid. Het ijswater in uw aderen is zo bizar, zo volledig buiten hun persoonlijke ervaring, dat ze zelden zelfs maar gissen naar uw toestand.
De mogelijkheden tot manipulatie, bedrog, geweld en vernietiging die deze aandoening met zich meebrengt, zouden nu wel duidelijk moeten zijn. En inderdaad, zoals een aantal boeken van psychologen en onderzoekers die psychopathie bestuderen – van Howard Cleckley’s baanbrekende werk uit 1941, The Mask of Sanity, tot Robert Hare’s populaire boek, Without Conscience, tot Andrew Lobaczewski’s uit de vuilnisbak van de geschiedenis gered door een onafhankelijke uitgeverij opus, Political Ponerology – hebben door de jaren heen herhaaldelijk geprobeerd het publiek te waarschuwen dat psychopaten bestaan, dat ze ongeveer 4% van de bevolking uitmaken en dat ze verantwoordelijk zijn voor veel van de ellende in onze samenleving.
Dus hoe weten we wie een psychopaat is? Dat is, zoals u zich kunt voorstellen, een zeer omstreden vraag. Hoewel er verschillende biomedische verklaringen voor de aandoening zijn geopperd – bijvoorbeeld disfunctie van de amygdala en de ventromediale prefrontale cortex – en er de afgelopen halve eeuw tientallen onderzoeken zijn gedaan naar de relatie tussen hersenfysiologie en psychopathie, wordt psychopathie meestal gediagnosticeerd aan de hand van de Psychopathy Checklist, Revised, beter bekend als de PCL-R.
Ontworpen door Robert Hare – de meest invloedrijke psychopathie onderzoeker van de afgelopen halve eeuw – omvat de PCL-R onder andere een semi-gestructureerd interview waarin een persoon wordt getest op 20 persoonlijkheidskenmerken en geregistreerde gedragingen, van “egocentrisme/groot gevoel van eigenwaarde” tot “pathologisch liegen en bedriegen” tot “gebrek aan wroeging of schuld” tot “vroege gedragsproblemen”.
Hoewel geen van deze persoonlijkheidskenmerken op zichzelf een indicatie zijn van psychopathie, wordt de aanwezigheid van een bepaald aantal ervan (wat overeenkomt met een score van 30 of hoger op de PCL-R test) gebruikt om de diagnose te stellen.
Dus, hoe zou uw gemiddelde politicus scoren op deze test? Laten we eens kijken.
Egocentrisme / grandioos gevoel van eigenwaarde? Check.
Pathologisch liegen en bedriegen? Check.
Bedrog / gebrek aan oprechtheid? Check.
Gebrek aan wroeging of schuld? Check.
Hardvochtig / gebrek aan empathie? Check.
Parasitaire levensstijl? Is dat niet de definitie van een carrière politicus?
Vroegtijdige gedragsproblemen? Check. (Eigenlijk komt deze rechtstreeks uit het boek van Stout … maar haar verhaal over de jongen die zijn “Star-Spangled Banner” rotjes in hun doos met schedel-en-kruisbeenderen gebruikt om kikkers op te blazen, is slechts een “samengesteld” geval dat natuurlijk niet bedoeld is om iemand in het bijzonder voor te stellen).
Ik zou kunnen doorgaan, maar u krijgt het idee.
Om eerlijk te zijn, een lijst van geïsoleerde voorbeelden van dergelijk gedrag van politici is niet genoeg om iemand als psychopaat te diagnosticeren en zou u op zichzelf nergens van moeten overtuigen. Evenmin moet u overtuigd worden door de psychologen die hun professionele mening hebben gegeven over politici die ze zelf niet hebben onderzocht – zoals neuropsycholoog Paul Broks, die in 2003 speculeerde of Tony Blair “een plausibele psychopaat” was, of professor in de psychologie David T. Lykken, die in het Handbook of Psychopathy niet alleen stelt dat Stalin en Hitler hoogfunctionerende psychopaten waren, maar dat Lyndon B. Johnson “een voorbeeld was van dit syndroom“.
Is het dan eerlijk om te vermoeden dat psychopaten oververtegenwoordigd zijn in de politieke klasse? Volgens Martha Stout wel:
Ja, politici zijn vaker sociopaten dan mensen in de algemene bevolking. Ik denk dat u geen expert op het gebied van sociopathie/psychopathie/antisociale persoonlijkheidsstoornis zult vinden die dit zou betwisten. . . . Dat een kleine minderheid van de mensen letterlijk geen geweten heeft, was en is een bittere pil voor onze samenleving om te slikken – maar het verklaart veel dingen, zoals schaamteloos bedrieglijk politiek gedrag.
Voor wat het waard is, bepaalde leden van de Britse regering lijken het daarmee eens te zijn. In 1982 suggereerde een ambtenaar van het Britse Ministerie van Binnenlandse Zaken voor om “psychopaten aan te werven om de orde te herstellen in het geval Engeland getroffen wordt door een verwoestende nucleaire aanval”. En de redenering achter deze verrassende suggestie? Het feit dat psychopaten “geen gevoelens hebben voor anderen, noch een morele code, en meestal zeer intelligent en logisch zijn” betekent dat ze “zeer goed zouden zijn in crisissituaties”.
De a priori argumenten voor het nut van psychopathische eigenschappen in politieke functies zijn vrij duidelijk, maar empirische gegevens die deze intuïtie ondersteunen zijn moeilijk te vinden. Immers, politici, bedrijfsleiders, royals en bankiers krijgen geen PCL-R test voordat ze hun ambt of positie aanvaarden.
Niettemin hebben een aantal onderzoekers gegevens aangedragen die de stelling van de politieke en bedrijfspsychopathie ondersteunen. Deze omvatten:
- Clive Boddy, een professor aan de Anglia Ruskin University, die stelt dat “het bewijs voor het bestaan van witteboorden-psychopaten afkomstig is van meerdere studies die psychopathie hebben gevonden onder witteboorden-populaties”;
- Dr. Kevin Dutton, een psycholoog van de Universiteit van Oxford, die een standaard psychometrisch instrument gebruikte – de Psychopathic Personality Inventory (Revised) – om een aantal huidige en historische politieke persoonlijkheden te scoren. Hij ontdekte dat Donald Trump, Hillary Clinton en Ted Cruz relatief hoog scoorden op de test (samen met Winston Churchill, Adolf Hitler en Saddam Hussein);
- Scott O. Lilienfeld, een professor in de psychologie aan de Emery University die een onderzoek leidde naar de 43 Amerikaanse presidenten tot aan George W. Bush, waaruit bleek dat bepaalde psychopathische persoonlijkheidskenmerken direct correleren met politiek succes; en
- Ryan Murphy, onderzoekshoogleraar aan de Southern Methodist University, wiens studie uit 2018 concludeerde dat Washington, D.C., de hoogste prevalentie had van persoonlijkheidstrekken die overeenkomen met psychopathie in de continentale VS (en ook vond dat de concentratie van advocaten gecorreleerd is met de prevalentie van psychopathie in een geografisch gebied).
Zelfs Robert Hare – die medeauteur is van één van de weinige empirische studies die een hogere prevalentie van psychopathische karaktertrekken bevestigt onder zakelijke professionals in managementopleidingen dan onder de algemene bevolking – heeft gezegd dat het hem spijt dat hij het grootste deel van zijn carrière heeft besteed aan het bestuderen van psychopaten in de gevangenis in plaats van psychopaten in politieke en economische machtsposities. Toen hem gevraagd werd naar deze spijt, merkte hij op dat “seriemoordenaars families ruïneren”, terwijl “psychopaten uit het bedrijfsleven, de politiek en de religie economieën ruïneren. Ze ruïneren samenlevingen.”
Het feit dat de belangrijkste politieke, financiële en zakelijke machtsposities in onze samenleving worden gedomineerd door psychopaten, helpt zeker te verklaren waarom onze samenleving zo diep ziek is als wij niet-psychopaten weten. Voor degenen die nog steeds geloven dat onze zieke samenleving kan worden genezen door een beroep te doen op het politieke proces, lijkt dit het slechtst denkbare nieuws.
… Maar het is nog erger dan dat. Deze politieke psychopaten ruïneren niet alleen samenlevingen. Ze hervormen samenlevingen naar hun eigen beeld.
Projecties van de psychopaten
In de psychologie verwijst “projectie” naar het verplaatsen van eigen gevoelens naar een andere persoon. Zoals Psychology Today uitlegt:
De term wordt meestal gebruikt voor defensieve projectie – het toeschrijven van de eigen onaanvaardbare driften aan een ander. Als iemand bijvoorbeeld een leeftijdsgenoot voortdurend pest en belachelijk maakt vanwege zijn onzekerheden, projecteert de pester zijn eigen strijd met eigenwaarde op de ander.
Dit concept van projectie stelt ons in staat beter te begrijpen waarom politieke psychopaten samenzweringstheoretici en politieke tegenstanders pathologiseren: zij projecteren hun eigen geestelijke stoornissen op hun ideologische tegenstanders.
Maar er is nog een andere manier waarop psychopaten hun pathologie “projecteren” op het wereldtoneel. Psychopaten maken namelijk niet alleen gebruik van hun gebrek aan geweten om politieke of economische macht te verkrijgen. Ze gebruiken die macht om de organisatie die ze leiden om te vormen tot een projectie van hun eigen psychopathische neigingen.
In een gedenkwaardige scène uit de documentaire The Corporation uit 2003 wijst Robert Hare erop dat een bedrijf onder leiding van een psychopaat zelf als psychopaat kan worden gediagnosticeerd. Zo worden de egocentrische en narcistische neigingen van de psychopathische baas weerspiegeld in de ontwikkeling van de public relations van het bedrijf. Het vermogen van de psychopaat tot schuldloze misleiding en manipulatie van anderen komt tot uiting in het reclame- en marketingmateriaal van het bedrijf. De bereidheid van de psychopaat om zonder schaamte misdaden te plegen bij het nastreven van zijn doelstellingen vindt zijn analogie in de bereidheid van het bedrijf om de wet flagrant te overtreden. En het totale gebrek aan wroeging van de psychopaat voor zijn misdaden wordt weerspiegeld door de cynische berekening van het bedrijf dat boetes en straffen voor zijn illegale handelingen slechts de “kosten van het zakendoen” zijn.
Maar de psychopaat stopt niet bij het veranderen van een organisatie in een projectie van zijn eigen perverse persoonlijkheid. Of het nu gaat om een bedrijf, een bank of, in het geval van een politieke psychopaat, een hele natie, de organisatie onder zijn controle begint uiteindelijk het karakter en het gedrag van de werknemers of burgers onder zijn duim te veranderen.
Het idee dat psychopathische systemen niet-psychopaten kunnen laten handelen als psychopaten druist op het eerste gezicht misschien in tegen onze morele intuïtie. Wij redeneren dat mensen of “goede mensen” of “slechte mensen” zijn. Ze zijn of psychopathisch of gezond. Ze zijn ofwel het type mens dat een verschrikkelijke misdaad begaat, ofwel niet.
Het blijkt echter dat onze redenering onjuist is gebleken uit onderzoek naar “secundaire psychopathie“. Deze categorie van psychopathie, soms ook sociopathie genoemd, is bedoeld om primaire psychopaten – zij die geboren worden met het “gebrek aan geweten” en de bijbehorende neurocognitieve stoornissen waarover Hare, Stout en anderen spreken – te onderscheiden van secundaire psychopaten, die psychopathische trekken ontwikkelen als gevolg van de omgeving waarin ze functioneren.
Er zijn in de loop der decennia veel experimenten uitgevoerd om het fenomeen van secundaire psychopathie te onderzoeken en hoe “goede mensen” in situaties kunnen worden geplaatst waarin zij “slechte dingen” zullen doen, van het schijnbaar alledaagse Asch-conformiteitsexperiment, dat aantoonde dat mensen vaak bereid zijn om aantoonbare leugens te verkondigen en zelfs te geloven om te voorkomen dat een groepsconsensus wordt verbroken, tot het werkelijk schokkende Milgram-experiment, dat aantoonde dat gewone mensen kunnen worden aangezet tot het toedienen van potentieel dodelijke schokken aan vreemden, op voorspraak van een autoriteitsfiguur.
Maar misschien wel het meest onthullende experiment voor het begrijpen van secundaire psychopathie is het Stanford Gevangenisexperiment.
Dit experiment uit 1971, geleid door Philip Zimbardo, professor in de psychologie aan Stanford, bestond uit het werven van deelnemers uit de lokale gemeenschap met een aanbod van $15 per dag om deel te nemen aan een “psychologische studie van het gevangenisleven”. De rekruten werden vervolgens gescreend om iedereen met psychologische afwijkingen uit te sluiten, en de resterende kandidaten werden willekeurig toegewezen als bewakers of gevangenen en moesten zich voorbereiden op twee weken leven in de kelder van het psychologiegebouw van Stanford, dat was omgebouwd tot een geïmproviseerde gevangenis.
De resultaten van dat experiment zijn inmiddels berucht. Door de deelnemers onder te dompelen in het rollenspel met realistische verrassings”arrestaties” van de gevangenen door echte Palo Alto politieagenten, ontaardde de oefening al snel in een studie in wreedheid. De gevangenis”bewakers” bedachten al snel meer en meer sadistische manieren om hun autoriteit over de “gevangenen” te laten gelden, en twee van de studenten moesten in de eerste dagen van de beproeving uit de gevangenis worden “vrijgelaten” vanwege de mentale stress die het hen had bezorgd. Het experiment werd al na zes dagen afgebroken, waarbij de onderzoekers vaststelden dat zowel de gevangenen als de bewakers “pathologische reacties” op de nagebootste gevangenissituatie hadden vertoond.
Hoe kon dit gebeuren? Hoe zijn anders gemiddelde, gezonde jonge mannen in minder dan een week tijd in een dergelijke barbaarsheid vervallen? In zijn boek The Lucifer Effect: How Good People Turn Evil, waarin dat onderzoek en de daaropvolgende decennia van onderzoek naar de psychologie van het kwaad worden gedocumenteerd, denkt Zimbardo na over hoe een systeem de pathologieën kan weerspiegelen van degenen die het hebben gecreëerd en hoe het op zijn beurt individuen kan beïnvloeden om slechte daden te plegen: “Tenzij we gevoelig worden voor de werkelijke macht van het systeem, die steevast verborgen is achter een sluier van geheimzinnigheid, en zijn eigen regels en voorschriften volledig begrijpen, zal gedragsverandering van voorbijgaande aard zijn en een situatieverandering illusoir.”
De ware betekenis van deze les werd drie decennia later gevoeld, toen de VS begonnen met de detentie van gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis in Irak. Het fysieke, psychologische en seksuele misbruik van gevangenen in Abu Ghraib kwam in april 2004 onder de aandacht van de wereld, toen grafische beelden van de mishandelingen voor het eerst in de Amerikaanse media werden gepubliceerd.
Opnieuw begon het publiek zich af te vragen hoe de anders zo gewone jonge Amerikaanse mannen en vrouwen die als militaire politiebewakers aan de gevangenis waren toegewezen, zulke ongelooflijk sadistische daden konden verrichten.
Die vraag werd deels beantwoord door het rapport van de Senate Armed Services Committee over de mishandelingen in Abu Ghraib. Het rapport beschrijft de goedkeuring door de toenmalige minister van Defensie Donald Rumsfeld van een verzoek om “agressieve ondervragingstechnieken” toe te passen op gedetineerden, waaronder stressposities, uitbuiting van angsten van gedetineerden (zoals angst voor honden) en waterboarding. Er wordt verteld hoe Rumsfeld een handgeschreven notitie toevoegde aan de aanbeveling van het verzoek om het gebruik van stressposities op gevangenen te beperken: “Ik sta 8-10 uur per dag. Waarom is het staan beperkt tot 4 uur?” En het veroordeelt Rumsfeld voor het creëren van de voorwaarden waardoor zijn goedkeuring zou kunnen worden geïnterpreteerd als een carte blanche om gevangenen te martelen: “Minister Rumsfeld gaf toestemming voor de technieken zonder blijkbaar schriftelijke richtlijnen te geven over hoe ze moesten worden toegepast.”
Het hoeft dus niet te verbazen dat Donald Rumsfeld, zoals zelfs een vluchtig onderzoek van zijn carrière zal aantonen, verschillende van de persoonlijkheidstrekken op de PCL-R checklist vertoonde, waaronder pathologisch liegen en bedriegen, hardvochtig gedrag en het niet aanvaarden van verantwoordelijkheid voor zijn eigen daden.
Het verband tussen het Stanford Gevangenisexperiment en de gebeurtenissen in Abu Ghraib ontsnapte niet aan de aandacht van onderzoekers. Het zogenaamde “Schlesinger-rapport” over mishandeling van gedetineerden bevatte een hele bijlage waarin het Stanford-experiment werd beschreven en wat daaruit bleek over hoe secundaire psychopathie kan worden opgewekt bij mensen die in een systeem of instelling werken.
Ook het verband tussen Stanford en Abu Ghraib ontsnapte niet aan de aandacht van het publiek. Na de onthulling van de mishandelingen in Abu Ghraib in 2004 explodeerde het verkeer op de Stanford Prison Experiment website tot 250.000 views per dag.
Wat de meeste mensen echter niet weten, is dat de financiering van het Stanford Prison Experiment afkomstig was van het Office of Naval Research, dat een subsidie verstrekte “om antisociaal gedrag te bestuderen”. Het lijkt erop dat de militaire psychopaten wel degelijk lering hebben getrokken uit dat experiment – en ze vervolgens prompt hebben bewapend.
Hoe dan ook, hoewel niets in deze experimenten of onderzoeken iemand vrijpleit van de slechte daden die hij heeft begaan, schijnen deze bevindingen een licht op het probleem van secundaire psychopathie.
Hoeveel van de waanzin van onze samenleving is een projectie van de psychopaten die haar besturen?
Geregeerd door waanzinnigen
Op dit punt in ons onderzoek zijn we tot een even verrassende als onmiskenbare conclusie gekomen: wij worden geregeerd door waanzinnigen en omdat wij leven en werken onder hun waanzinnige controlesystemen, lopen wij het risico zelf waanzinnig te worden.
Erger nog, de afgelopen jaren van COVID-gekte hebben ons laten zien dat de politieke psychopaten hun wapens van psychologische controle perfectioneren en dat een groot percentage van het publiek meer dan gelukkig is om de handhavers te zijn van de bioveiligheidsgevangenisstaat.
Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven